ARTROSE VAN DE KNIE: WAT ZIJN DE RISICOFACTOREN?
Artrose van de knie, ook wel gonartrose genoemd, is een degeneratieve aandoening die de kwaliteit van leven ernstig kan aantasten, met name door pijn, zwelling, stijfheid en moeite met het bewegen van het aangetaste gewricht. Verschillende factoren kunnen het optreden ervan bevorderen, zoals leeftijd, overgewicht, letsels of afwijkingen aan de knie.
Alleen een arts kan artrose van de knie, ook wel gonartrose genoemd, diagnosticeren aan de hand van een lichamelijk onderzoek en een röntgenfoto. Om zijn diagnose te oriënteren, houdt hij rekening met de voorwaarden en gedragingen die het ontstaan van de ziekte kunnen bevorderen, ook wel "risicofactoren" genoemd. Wat zijn ze? Leer ze te herkennen...
ARTROSE VAN DE KNIE EN GESLACHT
Veel studies hebben zich gebogen over de relatie tussen geslacht en de kans op het ontwikkelen van artrose van de knie. Ze komen allemaal tot dezelfde conclusie: vrouwen hebben meer kans om gonartrose te ontwikkelen dan mannen(1).
Het is mogelijk dat hormonale veranderingen, die gepaard gaan met de menopauze, invloed hebben op de kwetsbaarheid van vrouwen voor artrose.
ARTROSE VAN DE KNIE EN LEEFTIJD
Oudere mensen zijn niet de enigen die lijden aan artrose van de knie. Niettemin wordt leeftijd aangewezen als een belangrijke risicofactor voor de ziekte in alle studies die op dit gebied zijn uitgevoerd(1). De mediane leeftijd waarop gonartrose wordt vastgesteld, wordt geschat op 55 jaar(2).
ARTROSE VAN DE KNIE EN OVERGEWICHT
Wetenschappelijk onderzoek levert solide bewijs dat overgewicht en obesitas belangrijke risicofactoren zijn voor artrose van de knie(1). Het verhoogde risico komt voort uit de mechanische belastingen die worden veroorzaakt door de extra belasting die de knieën moeten dragen, maar ook uit de ontsteking en metabole stoornissen die gepaard gaan met overgewicht.
De body mass index, of BMI, is de meest gebruikte maatstaf om het risico op gonartrose te beoordelen (volg deze link om de uwe te berekenen). Hoge BMI-waarden bij overgewicht (>25 kg/m²) of obesitas (>30 kg/m²) worden geassocieerd met een verhoogd risico op het ontwikkelen van knieartrose (hoe hoger de BMI, hoe groter het risico).
ARTROSE EN TE INTENSIEVE BELASTING VAN DE KNIEËN
Bij een beroeps- of sportactiviteit met een hoge intensiteit kan overbelasting van de ligamenten en gewrichten microtrauma's veroorzaken, die aan de basis zouden liggen van sommige gevallen van gonartrose. Het is dus bekend dat werkzaamheden die de knieën frequent en herhaaldelijk belasten (trappen op en af gaan, knielen op harde oppervlakken, zware lasten tillen...) het risico op artrose van de knie vergroten(1).
ARTROSE VAN DE KNIE EN SPORTEN (FIETSEN, WANDELEN...)
Dit geldt ook voor intensieve sporten zoals hardlopen, balsporten, atletiek en skiën, die op de lange termijn tot een hoog risico op artrose van de knie kunnen leiden. Het is echter belangrijk op te merken dat regelmatige en matige lichaamsbeweging over het algemeen wordt geassocieerd met een vermindering van het risico op artrose van de knie.
Tot slot kunnen voorgeschiedenis van blessures (zoals meniscusletsels, kruisbandrupturen, verstuikingen, breuken, ontwrichtingen...) het risico op gonartrose verhogen(1).
ARTROSE EN BEENASAFWIJKINGEN
Afwijkingen in de stand van de benen, zoals genu valgum (knock-knieën) of genu varum (O-benen), kunnen ook het risico op artrose van de knie verhogen(2).
ARTROSE EN ERFELIJKHEID
Het is waarschijnlijk dat bepaalde genetische factoren van invloed zijn op het risico op artrose van de knie(1). Sommige zogenaamde "aanleg" -genen zouden door hun associatie een verhoogd risico op het ontwikkelen van deze aandoening met zich meebrengen. Maar het onderzoek blijft voorzichtig en onthoudt zich voorlopig van definitieve conclusies.
Voor alle andere vragen, vraag advies aan uw arts.
BRONNEN DOCUMENTATIE
1. Literature Review of Risk Factors, Evaluation Instruments, and Care and Service Interventions for Knee Osteoarthritis
2. Losina, Elena et al. “Lifetime risk and age at diagnosis of symptomatic knee osteoarthritis in the US.” Arthritis care & research vol. 65,5 (2013): 703-11. doi:10.1002/acr.21898
3. Brouwer GM. & al. - Association between valgus and varus alignment and the development and progression of radiographic osteoarthritis of the knee. Arthritis Rheum. 2007 Apr;56(4):1204-11. doi: 10.1002/art.22515. PMID: 17393449.