Wat is knieartrose?

Knieartrose kenmerkt zich door een reeks symptomen die variëren tussen elk persoon en de fase van de ziekte.

• Pijn is het eerste symptoom, treedt meestal op bij gebruik van de knie, zoals het lopen of traplopen. Deze pijn is niet continu en verminderd veelal na een periode van rust.
• Stijfheid van de knie is een ander veelvoorkomend symptoom, vooral merkbaar 's ochtends bij het ontwaken of na een periode van inactiviteit.
• Een afname van de mobiliteit van het kniegewricht, met moeilijkheden om bepaalde bewegingen uit te voeren.
• Zwelling van de knie kan optreden, als gevolg van een ontsteking van het synoviale membraan.
• Krakende geluiden kunnen worden gehoord tijdens bewegingen van de knie.

In het begin kan gonartrose asymptomatisch zijn: het wordt ontdekt bij gelegenheid van een röntgenfoto maar veroorzaakt geen pijn. Naarmate het evolueert of verergert, kunnen er pijnklachten optreden tijdens dagelijkse activiteiten. De pijn is mechanisch: deze neemt toe bij belasting van het kniegewricht (lopen, tillen van zware lasten, traplopen...) en neemt af tijdens rust. 's Nachts is er geen pijn, behalve bij het veranderen van houding in bed. 's Ochtends bij het ontwaken kan de knie stijf lijken en wat tijd nodig hebben om "op gang te komen". Een pijnlijke aanval treedt meestal op wanneer een stukje kraakbeen losraakt. Dit veroorzaakt de synoviale effusie. Als gevolg hiervan begint de knie op te zwellen, wat naast pijn ook  mobiliteitsproblemen veroorzaakt. De plaats van de pijn varieert afhankelijk van het type gonartrose: in de gehele knie in het geval van femorotibiale artrose en voornamelijk lokaal aan de voorzijde van de knie in het geval van femoropatellaire artrose. Bovendien komt knieartrose meestal bilateraal, met typerende pijn aan de  aan de binnen- of buitenzijde van de knie voor. Ook komt het voor dat de artrose in de gehele knie ontwikkeld, symmetrisch(1).

Er zijn 3 soorten gonartrose, afhankelijk van de locatie van het beschadigde kraakbeen(1):

• De meest voorkomende (45 tot 50% van de gevallen) is artrose tussen het dijbeen en het scheenbeen. Dit wordt femorotibiale artrose genoemd. Het is voornamelijk intern (of mediaal), dat wil zeggen aan de binnenkant van de knie, maar kan ook extern (of lateraal) zijn aan de buitenkant van de knie.
• Tussen de knieschijf en het dijbeen heet femoropatellaire artrose (35% van de gevallen).
• Soms is het hele gewricht aangetast (15 tot 20% van de gevallen). Dan spreekt men van globale artrose.

Knieartrose is een degeneratieve aandoening die voornamelijk samenhangt met leeftijd. De prevalentie ervan is minder dan 10% bij mensen jonger dan 40 jaar, terwijl het 30% van de mensen ouder dan 60 jaar treft, en de helft van de mensen ouder dan 80 jaar!⁽²⁾ Naast leeftijd zijn er andere risicofactoren die specifiek zijn voor knieartrose, zoals:

• Overgewicht en obesitas, die de druk op de gewrichten verhogen;
• Gebrek aan lichaamsbeweging, waardoor de gewrichten verzwakken;
• Vroegere gewrichtstrauma's (luxatie, ernstige verstuiking, gescheurde ligamenten), soms gerelateerd aan beroepsactiviteiten (zware lasten tillen, knielend werk) of sportactiviteiten (herhaalde plotselinge bewegingen) die het gewricht verzwakken⁽³⁾. Bovendien zijn er genetische aanlegfactoren voor bepaalde vormen van artrose. Metabole (jicht) of inflammatoire (reumatoïde artritis) ziekten kunnen ook de ontwikkeling ervan bevorderen.

De diagnose van artrose in de knie is gebaseerd op een klinisch onderzoek: de arts zoekt naar een effusie in het gewricht en beperkingen in de bewegingsamplitude van de knie. Hij beoordeelt ook de niveaus van pijn en beperking in het dagelijks leven van de patiënt.

Röntgenfoto's van de knie worden systematisch gemaakt om tekenen van artrose zoals osteofyten of de hoogte van de gewrichtsruimte te identificeren.

Artrose is een chronische aandoening, er is geen genezende behandeling. De behandeling is dus symptomatisch. Het doel is om de pijn te verlichten, de mobiliteit van het gewricht te herstellen en isolement en terugtrekking te voorkomen. De behandeling van knieartrose, heeft verschillende aspecten. In eerste instantie omvat het niet-medicamenteuze behandelingen zoals hygiëne- en dieetmaatregelen (waaronder gewichtsverlies), het gebruik van orthese, kniebrace, of wandelstok, thermale behandelingen, enz. Medicamenteuze behandelingen komen op de tweede plaats. Ze kunnen, afhankelijk van het stadium van de ziekte, worden aangevuld met infiltraties of gewrichtswassingen. Ook kan een chirurgische ingreep met plaatsing van een prothese worden overwogen.

Hulpmiddelen zoals kniebraces en wandelstokken kunnen waardevol zijn voor mensen met knieartrose. Deze hulpmiddelen zijn bedoeld om de pijn te verminderen en de mobiliteit te verbeteren.

Kniebraces worden gebruikt om de knie te stabiliseren en het lichaamsgewicht te verdelen, wat de pijn kan verlichten. De keuze van de kniebrace hangt af van het type artrose, het stadium van de ziekte en het type activiteit dat wordt uitgevoerd.

Wandelstokken helpen om het gewicht van de aangetaste knie te ontlasten, wat de druk kan verminderen en zo de pijn kan verminderen. De stok moet worden gebruikt aan de tegenovergestelde zijde van de pijnlijke knie.

Er zijn ook medische hulpmiddelen ontworpen om de pijn van knieartrose te verlichten, zoals transcutane neurostimulatie-apparaten.

Voordat u voor een hulpmiddel kiest, wordt aanbevolen om een ​​zorgverlener te raadplegen voor een evaluatie en advies op maat van uw specifieke behoeften.

Regelmatige lichaamsbeweging en fysiotherapie-oefeningen hebben veel voordelen, zoals een betere controle van het gewicht, spierversterking en het versoepelen van pezen in het gewricht. Het doel is om een maximale mobiliteit te behouden. Lichaamsbeweging moet worden gecombineerd met een uitgebalanceerd dieet en de 3R-regel worden gerespecteerd: Doordacht, Regelmatig en Redelijk.

Pijnstillers en ontstekingsremmers kunnen worden voorgeschreven om pijn te verlichten en mobiliteitsverlies tijdens opflakkeringen te beperken. Intra-articulaire injecties kunnen ook worden uitgevoerd. Als onderhoudsbehandeling zijn er langzaam werkende antiartritische behandelingen beschikbaar. Maar hun effectiviteit is omstreden en hun vergoedingen staan ter discussie in verschillende landen. De behandeling van gonartrose vereist een multidisciplinair medisch team: de huisarts, de reumatoloog, de fysiotherapeut en, wanneer een operatie noodzakelijk blijkt, de orthopedisch chirurg. Raadpleeg voor verdere vragen uw arts.

• Het treft 22,9% van de mensen ouder dan 40 jaar.
• Elk jaar ontwikkelen 86 miljoen mensen een gonartrose
• Vrouwen worden meer getroffen dan mannen

Franse Vereniging voor Reumatologie. Artrose. Website: Cofer. Parijs; 2017
Cui A, Li H, Wang D, Zhong J, Chen Y, Lu H. Mondiale, regionale prevalentie, incidentie en risicofactoren van knieartrose in populatiegebaseerde studies. EClinicalMedicine. 2020;29-30:100587. Gepubliceerd op 26 november 2020. doi:10.1016/j.eclinm.2020.100587
Literatuuroverzicht van risicofactoren, evaluatie-instrumenten en zorg- en dienstverleningsinterventies voor knieartrose.